Keunikan Hidupan Seni Yang Dipanggil Diatom

Sejumlah diatom yang merupakan hidupan seni.

Diatom merupakan hidupan seni yang unik bukan sahaja kerana ia tidak dapat dilihat dengan mata kasar, namun ia terdapat dimana sahaja kawasan berair (lembapan). Ia adalah sebahagian besar daripada kumpulan alga dan juga merupakan kumpulan besar daripada ‘phytoplankton’. Ia merupakan hidupan satu sel (unicellular), walaupun boleh membentuk kumpulan dalam bentuk filamen atau riben. Salah satu fungsi terbesar diatom adalah sebagai sumber makanan kepada hidupan akuatik samada air tawar mahupun air masin. Ia memiliki ciri unik iaitu diselaputi cengkerang daripada silica  (hydrated silicon dioxide) yang dipanggil “frustule”. Cengkerangnya inilah yang memberikan ianya bentuk tersendiri dan membezakan jenisnya yang berbeza mengikut jenis, kawasan, mahupun zaman.

Terdapat lebih daripada 200 genus diatom yang hidup, dan dianggarkan daripada itu terdapat lebih daripada 100,000 spesis. Ini kerana diatom bukan sahaja terdapat di dalam air tawar atau air masih, malah juga di dalam tanah dan juga permukaan lembab. Kebanyakan diatom melakukan proses fotosistesis untuk menghasilkan makanan – jadi ia berada di dalam linkungan kawasan yang terdapat cahaya matahari. Namun terdapat juga diatom dari kumpulan ‘heterotrophs’, yang mendapat nutrient daripada bahan organik lain (seperti cendawan). Walaupun kebanyakannya bersaiz amat kecil iaitu daripada 20 – 200 microns, terdapat juga sesetengah diatom yang mencapai saiz sehingga 2 millimeters.

Gambar yang menunjukkan perbejaan 'frustule' yang berbeza.

Perbezaan saiz-saiz diatom.

Rupebentuk diatom (klik gambar untuk saiz besar).

Kajian mengenai diatom penting kerana ia banyak memberikan maklumat mengenai persekitaran di mana ia dijumpai. Sebagai contoh, di persekitaran sungai yang tercemar hanya terdapat beberapa jenis diatom boleh dijumpai. Manakala di kawasan sungai dengan persekitaran yang bersih, terdapat variasi diatom yang pelbagai. Jadi kewujudan diatom boleh digunakan untuk mengesan kualiti sesuatu kawasan tadahan air, sungai, tasik dan sebagainya.

Malah diatom pernah digunakan di dalam kajian forensik. Ini kerana diatom yang didapati di sesuatu kawasan kebiasaannya amat unik bagi kawasan tersebut. Kes seumpama ini pernah dilaporkan di U.K. yang melibatkan kes pembunuhan. Hubungan ini dapat dikaitkan di antara diatom yang terdapat pada mangsa dan juga yang didapati daripada sumber bahan bukti (diatom yang terlekat pada pakaian) menyamai dengan diatom yang terdapat di tempat kejadian.

Kepelbagaian rupa bentuk diatom.

Gambar ini hanyalah seluas 1.13 X 0.69 mm (klik untuk gambar yang lebih besar).

Malah diatom juga digunakan dalam bidang archaeology kerana hanya terdapat beberapa spesis yang dikenali bagi beberapa zaman-zaman tertentu. Melalui diatom yang ditemui daripada spesimen yang diperolehi, usia sebenar spesimen dapat dianggarkan (selain daripada teknik pentarikhan karbon). Kewujudan diatom yang dianggarkan telah jutaan tahun ini, banyak membantu para saintis di dalam banyak lapangan selain menjadi sumber makanan hidupan akuatik.

Walaupun bersaiz amat halus, kepentingan diatom tidak dapat dinafikan. Begitulah istimewanya hidupan seni ini yang mempunyai pelbagai kegunaannya kepada hidupan lain begitu juga dengan manusia sendiri. Mungkin selama ini kita hanya mengetahui bahawa ada hidupan seni yang halus dipanggil plankton, namun tidak mengenalinya dengan lebih dekat. Namun di sini dapat kita lihat, bagi diatom biarpun kecil, namun amat berguna.

Rujukan:

1. Role of Diatoms in the World of Forensic Science

2. The Use of Diatom Analysis in Archaeology

3. Wikipedia; Diatom

4. University College London: Diatoms

Taman Pelik ‘Body Farm’

Keadaan bagaimana mayat diletakkan untuk tujuan kajian.

Mengapakah taman ini pelik dan diberikan nama ‘Body Farm’? Ia bukanlah taman seperti yang anda jangkakan dan ia merupakan taman yang amat penting bagi membantu para pengkaji memahami lebih mendalam dalam bidang forensic anthropology. Walaupun ia bukanlah sesuatu yang baru, taman ini bukanlah untuk kunjungan orang ramai, melainkan membantu memahami proses pereputan mayat manusia secara lebih mendalam.

Sehingga kini body farm yang terbesar dikendalikan oleh Texas State University dengan kawasan yang terletak di Freeman Ranch dengan keluasan 7 ekar. Taman seumpamanya di luar US telah dirancang dan akan dikendalikan pula oleh University of Technology, Sydney dengan pembinaan yang akan dimulakan pada tahun 2015. Taman pertama seperti ini yang pertama, disediakan oleh University of Tennessee di Knoxville.

Memang sukar bagi kita menerima mengenai kaedah kajian yang dilakukan di sini iaitu melihat bagaimana mayat mereput dalam keadaan terbuka sehingga ianya habis dimakan ulat-ulat atau haiwan-haiwan pemakan bangkai seperti burung ereng (vulture). Namun begitu kajian seperti ini amat membantu dalam memahami usia mayat yang menjalani proses pereputan – dalam membantu proses siasatan kes-kes jenayah seperti yang dilihat di dalam program TV, CSI (Crime Scene Investigation). Selain itu kajian secara saintifik dapat dijalankan disepanjang proses pereputan ini berlaku.

Body Farm yang pertama dimulakan oleh seorang  anthropologist pada 1981 oleh Dr. William M. Bass bagi mengkaji bagaimana pereputan manusia berlaku bagi membantu pihak polis dalam menyelesaikan kes-kes yang melibatkan mayat yang telah mereput.

Kajian pereputan penting untuk memahami dengan lebih mendalam proses tersebut.

Ia merupakan sebuah kawasan berkeluasan 2.5 ekar (10,000 m²) dan dipagari dengan rapi menggunakan pagar kawat yang tajam. Setiap mayat akan diletakkan dalam keadaan yang berbeza dan dibiarkan mereput bagi meneliti kesan pereputan dalam keadaan-keadaan tersebut. Setiap data disimpan merangkumi turutan dan kadar pereputan, kesan cuaca, pengaruh serangga dan sebagainya.

Lebih daripada 100 mayat didermakan setiap tahun. Ia samada didermakan sendiri oleh individu melalui wasiat mereka sebelum meninggal dunia atau diserahkan oleh pewaris selain daripada pemeriksa perubatan. Lebih daripada 1,300 penderma mendermakan diri mereka secara sukarela dan ini termasuklah seorang anthropologist Grover Krantz.

Taman seumpamanya yang kedua di United States dikendalikan oleh Western Carolina University di Cullowhee, North Carolina. Ia dibuka pada tahun 2006 dan bersaiz lebih kecil di kawasan kampus di bahagian pendalaman.

Bagi body farm terbesar di Texas ini, kajian yang dijalankan adalah berbeza berbanding dengan taman-taman sebelumnya. Ini kerana cuaca di Texas yang lebih panas memberikan satu peluang untuk mengkaji kesan pereputan mayat dalam keadan panas terik. Ditambahkan pula peluang untuk mengkaji kesan daripada penglibatan haiwan seperti burung, tikus yang turut mengundang pemangsa seperti ular dan pemangsa-pemangsa lain.

Proses pereputan ini amat berbeza jika diperhatikan secara terperinci kerana setiap faktor menyumbang kepada fenomena yang berbeza. Cuaca redup membolehkan mayat dimakan ulat sehingga habis secara perlahan-lahan, manakala mayat yang berada di tempat panas akan meninggalkan kulit – kerana cuaca panas turut membunuh organisma lain yang memakan mayat tersebut.

Setiap perkara diperhatikan dengan teliti termasuk pakaian.

Proses pereputan ini dapat dilihat secara terperinci bukan sahaja dari segi fizikal, malah perubahan kimia, bakteria yang terlibat, kulat, serangga dan tumbesaran serangga pada mayat juga diperhatikan. Bagi mayat yang terdedah, kesan gangguan haiwan meninggalkan kesan yang berbeza – menyebabkan  tulang-tulang berselerakan di merata-rata tempat.

Ia bukanlah taman yang sesuai untuk lawatan, namun memberikan 1001 maklumat berguna bagi kita memahami tentang bagaimana proses pereputan manusia – seterusnya membantu menyelesaikan permasalahan kes-kes jenayah atau dalam memahami proses pereputan itu sendiri. Walaupun ia tempat mereputkan mayat – bukanlah bermakna mayat ini tidak dihormati... malah ia menyumbangkan kepada ilmu pengetahuan yang bernilai.

Bagi yang berminat untuk mengetahui tentang ‘body farm’ dengan lebih dekat bolehlah membuat tinjauan dengan lebih mendalam di internet antaranya melalui artikel di sini. Mungkin sesetengah kajian kelihatan kurang disenangi, namun ada kalanya ia amat diperlukan bagi membantu menyelesaikan masalah yang lebih sulit.