Bijirin Sumber Makanan Dunia; Buckwheat

'Buckwheat' berbeza daripada bijirin-bijirin lain yang berasal dari keluarga rumput.

Buckwheat (Fagopyrum esculentum) satu lagi bijirin penting bagi menggantikan gandum. Walaupun begitu tidak seperti bijirin-bijirin lain, ‘buckwheat’ tergolong dalam satu kumpulan family tumbuhan yang jauh berbeza seperti sorrel, knotweed dan rhubarb, manakala kebanyakan bijirin lain adalah daripada family rumput (grass). Namun begitu khasiat pemakanan daripada buckwheat adalah setanding dengan bijirin-bijirin lain menjadikan ianya sebagai bijirin gantian. Ia terus menjadi tanaman penting sehingga kemunculan baja nitrogen yang meningkatkan hasil tanaman bijirin-bijirin lain.

Buckwheat berasal daripada Asia Tenggara sekitar 6,000 BCE yang kemudiannya merebak ke Asia Tengah, Tibet, Timur Tengah dan juga ke Eropah. Semenjak itu ia terus tersebar ke serata kawasan termasuklah ke Dataran Tibet yang berada di kawasan tanah tinggi. Walaupun tidak dikenali sebagai bijirin utama buckwheat telah digunakan oleh kebanyakan masyarakat dunia dari Timur ke Barat.

Ladang buckwheat yang kelihatan berbeza.

Sesuai sebagai makanan bagi mereka yang alah kepada gluten.

Seabad yang lalu, Empayar Russia merupakan pengeluar buckwheat utama dunia dengan keluasan tanaman mencapai sehingga 6.5 juta ekar dengan diikuti oleh Perancis dengan keluasan tanaman 0.9 juta ekar. Keluasan tanaman ini sehingga pada tahun 1970 di Soviet Union adalah seluas 4.5 juta ekar dan ia kekal sebagai bijirin utama sehingga 2014. China bagaimanapun sehingga tahun 2000 terus meningkatkan pengeluaran buckwheat bagi menyaingi Russia.

Buckwheat mempunyai khasiat pemakanan yang baik hampir menyamai tepung gandum dengan kandungan protein, serat pemakanan, vitamin, mineral selain juga kaya dengan karbohidrat. Protein yang terkandung di dalam buckwheat juga merupakan protein yang baik untuk mencegah kanser selain mengandungi lapan amino asid penting. Ia juga tidak mengandungi gluten dan sesuai digunakan sebagai gantian kepada tepung gandum serta bahan-bahan lain yang mengandungi gluten.

Mee yang diperbuat daripada buckwheat telah lama digunakan oleh orang-orang Tibet dan juga Utara China memandangkan gandum tidak boleh hidup di kawasan pergunungan ini. Penggunaan buckwheat ini mungkin dibawa ke Jepun (soba) dan Korea (naengmyeon, makguksu dan memil guksu) dalam penyediaan makanan mereka. Manakala pizzoccheri pula, terkenal di Daerah Valtellina di Utara Itali.

Mee yang diperbuat daripada buckwheat bebas gluten.

Pancake juga boleh dihasilkan daripada tepung buckwheat.

Ini adalah bubur yang menggunakan buckwheat.

Makanan-makanan menggunakan buckwheat juga popular di bahagian-bahagian lain seperti India dengan penyediaan kuttu ki puri (buckwheat pancakes) dan kuttu pakoras (kentang yang dicelup dengan tepung buckwheat dan digoreng). Tepung buckwheat ini dikenali juga sebagai ‘kuttu ka atta’ di bahagian Utara dan Barat India.

Selain makanan, buckwheat juga digunakan untuk penyediaan minuman yang menjadikan ia sebagai satu lagi gluten-free beer menggantikan bijirin-bijirin lain seperti gandum, barley ataupun oat. Selain digunakan untuk menghasilkan beer ia juga digunakan untuk menghasilkan whiskey ataupun shōchū iaitu minuman yang dihasilkan di Jepun sejak abad ke-16 lagi. Manakala terdapat juga teh yang dihasilkan menggunakan buckwheat yang dikenali sebagai sobacha di Jepun dan ‘Black buckwheat tea’ (黑苦荞茶) di Daerah Sichuan, China.

Pudding daripada buckwheat.

Salad yang menggunakan buckwheat.

Ini pula adalah Risotto daripada buckwheat.

Serkam atau hampas daripada biji buckwheat pula digunakan sebagai isi kusyen dan bantal menggantikan bulu burung ataupun isian sintetik. Ia tidak mengalirkan haba seperti bahan isian sintetik. Walaupun ia dikatakan membantu mengelakkan kesan alahan, namun pemprosesan nya perlu memastikan ia menggunakan hampas kulit buckwheat yang bersih.

Satu lagi tanaman yang membawa manfaat untuk kita kenali kali ini. Walaupun ia kurang popular di negara kita, namun masih berpotensi untuk dijadikan sebagai sebahagian tanaman yang memberikan hasil. Buckwheat mungkin tidak diusahakan secara komersial di Asia Tenggara, namun ia merupakan tempat di mana ianya berasal. Maka dengan itu, ia mungkin dapat membuka peluang untuk para petani di sini pula.

Bagaimana Jagung Menjadi Tanaman Penting

Plastik yang dihasilkan daripada jagung.

Seperti yang kita ketahui, jagung merupakan bijirin yang paling banyak ditanam di seluruh dunia. Jagung-jagung ini bukanlah ditanam semata-mata untuk bahan makanan sahaja. Jagung mempunyai banyak lagi kegunaan lain hasil kajian yang dijalankan. Ini menjadikan permintaan jagung terus meningkat dan menambahkan lagi hasil pendapatan bagi pengusaha-pengusaha tanaman jagung.

Jagung-jagung yang dahulunya ditanam untuk tujuan sebagai bahan makanan manusia dan ternakan hari ini digunakan juga untuk menghasilkan pelbagai bahan lain yang mungkin tidak ramai yang  kita ketahui. Bahan utama yang dihasilkan oleh jagung adalah ethanol yang digunakan sebagai bahan api kenderaan. Ia merupakan antara kegunaan penting jagung yang dapat membantu mengurangkan harga bahan api fosil yang semakin meningkat naik.

Plastik yang dihasilkan sama seperti plastik biasa.

Proses penguraian plastik jagung (PLA).

Kajian terbaru pula berjaya menghasilkan plastik daripada jagung. Ini juga merupakan satu lagi kejayaan penting kerana plastik yang dihasilkan menggunakan jagung adalah ‘biodegradable plastiscs’, yang boleh dihuraikan secara semula jadi oleh alam tidak seperti bahan plastik yang dihasilkan menggunakan ‘petrochemicals’.

Plastik yang dihasilkan menggunakan jagung ini juga sesuai untuk menggantikan barangan yang diperbuat daripada plastik biasa. Peralatan makanan seperti pinggan, sudu, garpu, cawan dan pisau plastik boleh dihasilkan sama seperti plastik biasa. Cuma bezanya ia akan dihuraikan dengan selamat setelah digunakan. Maka tiada lagi bahan plastik yang akan terus tinggal di laut seperti yang berlaku kepada plastik-plastik yang digunakan sebelum ini.

Bukan sahaja peralatan makanan boleh dihasilkan menggunakan plastik jagung ini. Ia juga sesuai digunakan untuk menggantikan kegunaan lain bahan plastik seperti peralatan kegunaan harian, alat tulis, permainan kanak-kanak, permainan dan peralatan bayi dan segala peralatan rumah. Ia malah digunakan untuk menghasilkan ‘packing peanuts’, yang digunakan di dalam pembungkusan barangan. Tidak seperti polystyrene, ia boleh dicairkan di dalam air setelah ia selesai digunakan.

Plastik jagung semakin popular.

Plastik jagung semakin tersebar luas ke seluruh dunia.

Ia juga sesuai digunakan untuk menghasilkan beg plastik menggantikan beg plastik sedia ada. Beg-beg plastik yang digunakan hari ini sukar dibendung dan biasanya akan tinggal sebagai sampah-sarap yang mengotori persekitaran. Begitu juga dengan ‘golf tees’, yang dihasilkan menggunakan plastik jagung ini adalah selamat untuk digunakan di padang-padang golf, sebaliknya akan menjadi bahan organik kepada rumput apabila ianya mereput.

Banyak lagi kegunaan lain jagung yang digunakan secara tidak langsung di dalam industri. Apa yang jelas, penyelidikan mengenai potensi bahan pertanian dapat membantu bukan sahaja para petani malah industri lain untuk berkembang pesat selain memberikan hasil yang lebih kepada alam sekitar. Malah potensi jagung ini juga perlu sejajar pula dengan pembangunan penanaman jagung itu sendiri. Penghasilan baka yang lebih baik serta jentera pengurusan ladang jagung yang lebih efisien merupakan faktor penting kepada tanaman yang sempurna.

Jagung gergasi, baka jagung yang paling besar.

Penggunaan mesin membantu pengeluaran.

Mungkin kita tidak menyedari bahawa penghasilan pertanian di negara kita sendiri mempunyai pelbagai potensi untuk dimajukan. Hanya dengan cara ini pendapatan para petani dapat ditingkatkan selain barang yang dihasilkan juga mempunyai lebih manfaat. Semoga menjadi renungan.

Bijirin Sumber Makanan Dunia; Sorghum

Biji-biji sorghum yang matang pada pokoknya.

Sorghum merupakan antara bijirin terpenting selepas jagung, gandum, beras (padi) dan soya. Ia mungkin kurang dikenali di negara-negara yang mempunyai sumber air yang mencukupi, kerana bijirin lain mudah ditanam. Namun bagi negara-negara yang kering sorghum merupakan antara sumber makanan penting yang dapat memberikan sumber tenaga kepada penduduk di kawasan tersebut.

Sorghum juga tidak seperti tanaman-tanaman yang lain di mana ia bukan sahaja menjadi sumber makanan kepada manusia malah juga dijadikan sebagai makanan haiwan ternakan. Bagi bijirin seperti jagung pula industri penghasilan ethanol meningkatkan lagi permintaan terhadap tanaman tersebut. Jadi apakah keunikan sorghum selain ianya tahan kemarau dan cuaca yang panas?

Sorghum banyak digunakan di negara-negara Afrika, India, Amerika Tengah, Timur Tengah dan Amerika. Malah ia juga merupakan bijirin tanaman ketiga terpenting di Amerika sendiri yang merupakan pengeluar terbesar sorghum di dunia. Ia merupakan makanan pemberi tenaga yang baik seperti juga gandum dan beras. Maka penggunaan sorghum sebagai makanan utama adalah merupakan satu pilihan yang tepat.

Ladang sorghum yang luas.

Biji-biji sorghum dari dekat belum diproses.

Biji sorghum yang telah diproses.

Seperti bijirin-bijirin lain sorghum mengandungi 70% kanji yang membekalkan tenaga. Ia bagaimanapun perlu diproses proses, kerana penghadaman sorghum adalah kurang baik sebelum ianya diproses (dimasak atau di steam). Satu lagi kebaikan sorghum adalah ianya tidak mengandungi gluten dan sesuai bagi mereka yang mempunyai alahan terhadap gluten. Selain kanji, sorghum juga kaya dengan kandungan protein dan lain-lain khasiat yang tidak terdapat dalam bijirin yang lain. Namun pengambilan sorghum sahaja adalah tidak memadai untuk memenuhi keperluan pemakanan yang mencukupi.

Sorghum digunakan terutamanya sebagai bahan makanan, makanan ternakan dan juga digunakan untuk menghasilkan minuman (beralkohol). Oleh kerana ia merupakan tanaman yang tahan cuaca kemarau sorghum lebih dikenali di bahagian-bahagian seperti Afrika, Amerika Tengah dan Selatan Asia. Ia merupakan bijirin kelima terpenting di dunia sebagai sumber makanan.

Sorghum boleh digunakan dalam penyediaan pelbagai jenis makanan.

Roti tanpa gluten sesuai bagi mereka yang alah kepada gluten.

Roti yang disediakan menggunakan tepung sorghum.

Seperti juga bijirin-bijirin lain ia boleh dimasak begitu sahaja selain dijadikan tepung, bubur dan juga molasses (seperti gula merah). Setiap daerah yang menggunakan sorghum sebagai makanan ini tentulah mempunyai nama resipi masing-masing yang berbeza-beza dengan kaedah penyediaan yang hampir sama. Jadi makanan tersebut adalah berbentuk seperti yang dinyatakan di atas.

Sedikit keunikan sorghum adalah dalam penyediaan roti ‘injera’ di Ethiopia yang perlu diperam (penapaian) terlebih dahulu, manakala di Sudan proses tersebut digunakan untuk menghasilkan ‘kisra’. Di India pula sorghum digunakan bagi menggantikan beras untuk menghasilkan makanan yang dikenali sebagai ‘dosa’. Ia juga digunakan bagi menggantikan jagung untuk menghasilkan ‘tortillas’ bagi negara-negara di Amerika Tengah seperti di El Salvador. Antara lain keunikan sorghum adalah ia juga sesuai digunakan untuk menghasilkan bertih seperti juga ‘popcorn’. Penggunaan sorghum juga semakin meningkat bagi menghasilkan makanan yang bebas ‘gluten’.

Sorghum juga merupakan bahan penting dalam penyediaan makanan bagi orang-orang Arab. Sorghum digunakan untuk menghasilkan ‘couscous’, bubur, sup dan juga kuih-muih. Malah ia merupakan bahan campuran dengan tepung bijirin lain atau kanji untuk menghasilkan roti. Biji dan batang pokoknya pula dijadikan sebagai makanan ternakan lembu dan ayam. Bahagian-bahagian pokok sorghum ini juga digunakan untuk membina bumbung rumah, pagar, bakul, penyapu, berus selain turut digunakan sebagai bahan bakar. Terdapat juga catatan dalam Ilmu Perubatan Islam mengenai penggunaan tumbuhan ini.

'Sorghum molasses' antara produk dihasilkan dari sorghum.

Manisan yang digemari di bahagian Selatan US.

Sorghum menghasilkan bahan manisan amat digemari di bahagian Selatan Amerika iaitu ‘sorghum syrup’, sama juga seperti mana ‘maple syrup’ yang lebih popular di bahagian Utara. Sebagai bahan manisan, ia digunakan bersama-sama dengan biskut, roti, pancakes, bijirin dan lain-lain. Walaupun ia kurang popular hari ini, namun sesetengah penduduk di Selatan Amerika masih lagi menggemari ‘sorghum syrup’.

Tidak kurang penting juga penggunaan sorghum dalam menghasilkan minuman. Walaupun ia merupakan minuman beralkohol, ia tetap merupakan salah satu kegunaan penting sorghum yang mampu menghasilkan minuman ‘beer’ tanpa gluten. Minuman seumpamanya juga turut dihasilkan menggunakan ‘buckwheat’, sejenis lagi bijirin yang jarang kita gunakan. Penghasilan ‘beer’ sorghum ini juga semakin meningkat dengan pertambahan jenama-jenama baru.

Itu merupakan sebahagian sahaja dari kisah bijirin kelima penting di dunia. Malah banyak lagi kegunaan tumbuhan unik kali ini. Sekiranya anda ingin mengetahuinya lebih lanjut maka bolehlah melakukan carian tambahan mengenai keunikan tumbuhan sorghum ini. Walaupun ia tidak terdapat di negara kita (atau Asia Tenggara), pengetahuan mengenainya tetap penting sebagai salah satu ilmu yang boleh memberikan manfaat.

Bijirin Sumber Makanan Dunia; Jagung (Corn)

Jagung moden kelihatan cantik dan amat tersusun.

Jagung merupakan tanaman yang paling banyak ditanam di seluruh dunia berbanding dengan bijirin-bijirin yang lain. Ini kerana selain menjadi sumber makanan jagung sebenarnya turut digunakan untuk menghasilkan beberapa bahan penting seperti ethanol, makanan haiwan ternakan dan bahan hasil jagung lain seperti kanji jagung (corn starch) dan juga sirap jagung (corn syrup).

Jagung merupakan satu lagi tumbuhan yang telah ditanam dan digunakan oleh manusia sejak ribuan tahun dahulu di bahagian Selatan Mexico iaitu sejak 10,000 tahun dahulu. Ia kemudiannya berkembang ke seluruh dunia dan menjadi sumber makanan penting di bahagian-bahagian lain dunia juga terutamanya di bahagian sub-Sahara Afrika. Jagung merupakan sumber karbohidrat, protein, zat besi, vitamin B dan juga sebahagian mineral yang penting untuk manusia.

Jenis-jenis jagung.

Jagung yang sedang berbunga.

Kawasan tanaman jagung di seluruh dunia.

Sebelum dijadikan sebagai tanaman pertanian oleh manusia, pokok jagung merupakan tumbuhan yang kecil dengan saiz tongkol yang hanya berukuran 25 milimeter. Jumlah tongkol jagung yang dihasilkan oleh sebatang pokok jagung pula hanyalah satu sahaja. Teknik penanaman dan pemilihan baka yang dilakukan oleh para petani sejak dahulu lagi di Benua Amerika Selatan telah menghasilkan jagung yang produktif sebagai sumber tanaman.

Kedatangan pendatang Eropah ke Benua Amerika membawa pulang tanaman jagung ke Eropah dan memperkenalkannya kepada negara-negara lain. Namun begitu pendatang-pendatang Spanish lebih memilih makanan berasaskan gandum berbanding jagung, ubi ataupun kentang. Mereka juga berpendapat memakan makanan seperti penduduk asli ini akan turut menjadikan mereka seperti orang-orang “Indian” tersebut.

Tanaman jagung berjaya ditanam dengan meluas adalah kerana jagung berupaya untuk hidup dalam keadaan cuaca yang pelbagai. Ia pada mulanya ditanam di Sepanyol kemudiannya berkembang ke Itali, Barat Afrika dan merebak ke bahagian-bahagian lain dunia. Ia selain dijadikan sumber makanan utama, turut digunakan sebagai makanan haiwan ternakan, malah turut digunakan untuk menghasilkan minyak dan juga minuman seperti “bourbon whiskey”.

Ladang jagung yang luas.

Penggunaan mesin amat penting.

Saiz mesin dengan keupayaan tinggi.

Hari ini baka tanaman jagung boleh mencapai sehingga 3 meter tinggi, malah ada juga baka semula jadi yang mampu mencecah sehingga 12 meter. Sebatang pokok jagung mengandungi kira-kira 20 pusat dengan jarak antaranya adalah 18 cm. Pada setiap pusat ini pula terdapat sehelai daun dengan keluasan 9 cm lebar dengan kepanjangan 120 cm.

Jagung-jagung moden ditanam untuk beberapa tujuan dan terdapat 6 jenis utama jagung iaitu  jagung lembut (dent corn), jagung keras (flint corn), pod corn, popcorn, jagung untuk tepung (flour corn), dan jagung manis (sweet corn). Antara jagung-jagung ini antara yang popular adalah jagung ‘popcorn’, yang digunakan untuk menghasilkan ‘popcorn’, dan juga jagung manis yang biasanya digunakan untuk menghasilkan jagung rebus yang boleh terus dimakan begitu sahaja. Manakala terdapat juga spesies jagung yang jarang dikenali seperti jagung biru (blue corn) misalnya.

'Blue corn' hanya ditanam di kawasan tertentu.

Jagung bakar antara hidangan menarik.

'Sweetcorn soup'.

'Cactus and corn salsa'.

Adapun jagung yang ditanam secara komersial, lebih bertujuan untuk menghasilkan keperluan industri seperti penghasilan bahan makanan kanji jagung (corn starch) dan juga sirap jagung (corn syrup). Manakala ia juga penting dalam menghasilkan sumber makanan haiwan ternakan selain digunakan untuk menghasilkan minyak jagung dan juga dalam penghasilan bahan bakar ethanol. Penghasilan ethanol menggunakan jagung ini juga merupakan antara penyumbang utama kepada permintaan tinggi untuk hasil tanaman ini.

Seperti juga tanaman gandum, tanaman jagung turut dibantu oleh penggunaan-penggunaan mesin moden. Teknik tanaman dan pembakaan yang baik juga merupakan antara faktor penting yang membolehkan jagung berjaya menjadi tanaman yang paling banyak ditanam di seluruh dunia. Malah potensi jagung mungkin masih belum diteroka sepenuhnya. Jadi sekiranya anda berminat mungkin masih belum terlambat untuk anda mengenali tumbuhan unik ini untuk diusahakan sebagai sebahagian daripada tanaman anda.