Mengenali Lebih Dekat Kelauarga Ikan Pari

Spotted eagle ray, sedang berenang di dasar laut.

Ikan pari merupakan antara ikan yang unik kerana mempunyai bentuk yang berbeza dengan ikan-ikan yang lain, berbentuk leper dan berenang seakan-akan burung di dalam air. Dengan bentuk yang sebegitu ikan pari sesuai sekali dengan cara hidupnya sebagai ikan dasar kecuali ikan pari Manta yang memakan plankton (mempunyai mulut di bahagian hadapan).

Tergolong dalam superorder Batoidea iaitu kumpulan ikan yang mempunyai tulang daripada rawan berbanding tulang biasa terdiri beberapa jenis yang secara umumnya dikenali sebagai ‘pari’ di dalam Bahasa Melayu atau rays, skates dan sawfish (ikan gergaji). Selain dari pari ikan jerung juga mempunyai tulang daripada rawan. Oleh kerana ikan-ikan pari mempunyai sirip yang menyerupai sayap maka tulangnya yang terdiri daripada rawan memudahkan mereka berenang dengan pergerakan yang lembut.

Hidung ikan pari atau 'spiracle'.

Oleh kerana mulut ikan pari berada di bahagian bawah badannya yang melekap pada lantai laut, ia bernafas dengan menyedut air melalui lubang seperti hidung yang dipanggil ‘spiracles’ dan hanya mengeluarkannya melalui insangnya yang berada di bahagian bawah badannya. Lubang yang seakan-akan hidung ini berada hampir dengan matanya.

Tardapat pelbagai spesis keluarga ikan pari; dari superoder Batoidea sahaja terdapat kira-kira 560 spesis dan mendiami hampir keseluruhan bahagian di dunia. Mendiami bahagia lantai laut biasanya pari lebih suka memilih kawasan berpantai sehingga ada spesis yang mendiami kedalaman 3,000 meter (9,800 kaki). Walaupun kebanyakan ikan pari memilih bahagian laut tropika dan sub-tropika, terdapat juga ikan pari yang mendiami laut dengan suhu sederhana dan juga bersuhu sejuk. Hanya ikan pari manta sahaja yang memilih lautan yang lebih luas. Selain itu juga terdapat hanya beberapa spesis ikan pari yang mendiami perairan air tawar, selain air payau dan bahagian kuala sungai.

Gigi ikan pari.

Mempunyai mulut di bahagian bawahnya ikan-ikan pari memakan makanan yang terdiri daripada siput, kerang-kerangan, tiram, crustaceans dan juga ikan-ikan. Ia mempunyai gigi yang kuat untuk memecahkan cengkerang keras hidupan-hidupan dasar ini. Berbeza dengan ‘manta ray’ yang memakan plankton.

Terbahagi kepada 3 kumpulan besar (order);

Myliobatiformes atau stingrays sesuai dengan namanya mempunyai sengat pada ekornya kecuali manta ray. Terdapat kira-kira 223 spesis stingrays seperti;

Common stingray (Dasyatis pastinaca)

Atlantic stingray ( Dasyatis sabina)

Cownose ray (Rhinoptera bonasus)

Manta ray (Manta birostris)

Devil fish (Mobula mobular)

Bat ray (Myliobatis californica)

Common eagle ray (Myliobatis aquila)

Japanese butterfly ray (Gymnura japonica)

Ocellate river stingray (Patomotrygon motoro)

Round stingray (Urobatis halleri)

Haneycomb stingray (Himantura uarnak)

Rajiformes atau juga dikenali sebagai skates terdiri daripada 270 spesis iaitu kumpulan yang mempunyai ‘pectoral fin’ yang lebih besar sehingga ke bahagian hadapan kepalanya. Kebanyakan spesis ini melahirkan anaknya dan ada juga yang bertelur dalam kantung yang dikenali sebagai “mermaid purse”.

Blue skate (Dipturus skate)

Oda’s skate (Rhinoraja odai)

Little skate (Raja erinacea)

Roundel skate (Raja texana)

Atlantic guitarfish (Rhinobatos lentiginosus)

Lesser electric ray, boleh menghasilkan elektrik.

Torpediniformes atau electric rays merupakan ikan yang mampu menghasilkan arus elektrik seperti juga belut elektrik untuk melumpuhkan mangsanya atau sebagai perlindungan. Arus elektrik ini cukup untuk menyebabkan renjatan kepada manusia. Orang-orang Greeks dan Romans pernah menggunakan ikan ini untuk rawatan seperti sakit kepala.

Marbled electric ray (Torpedo marmorata)

Ocellated torpedo (Torpedo torpedo)

Lesser electric ray (Narcine bancroftii)

Ikan gergaji juga sebahagian daripada keluarga ikan pari.

Pristiformes atau sawfish (ikan gergaji) mempunyai beberapa spesis sahaja iaitu antara 5 ke 7 spesis. Mempunyai bentuk seakan-akan ikan jerung dengan ‘pectoral fin’ yang lebih kecil. Mudah dikenali dengan muncung bergerigi yang berukuran sehingga 1.8 meter (6 kaki) panjang yang digunakan untuk memburu ikan-ikan. Ikan sawfish boleh memasuki perairan air tawar dan tasik dan boleh mencapai ukuran sehingga 6 meter.

Common sawfish (Pristis pristis)

Longcomb sawfish (Pristis zijsron)

Queensland sawfish (Pristis clavata)

Smalltooth sawfish (Pristis petinata)

Largetooth sawfish (Pristis microdon)

*kebanyakan ikan sawfish adalah dalam keadaan terancam

Kebanyakan ikan pari mempunyai antara 1 – 2 sengat pada ekornya yang disaluti dengan mukus. Duri yang tajam ini boleh mencederakan dan membebaskan bisa yang boleh mendatangkan kecederaan serius kepada manusia.

Jadi begitulah sedikit sebanyak mengenai keluarga ikan pari yang agak besar berbanding dari apa yang kita sangkakan selama ini. Banyak sekali jenis ikan pari yang tidak kita ketahui kerana ia mungkin berada di bahagian lain di dunia. Namun begitu anda boleh melanjutkan lagi carian ini untuk mengetahui lebih banyak jenis ikan pari di dunia.