Peperangan Dengan Plastik

Proses pengumpulan plastik daripada laut.

Plastik merupakan bahan yang paling mudah didapati kerana ia murah dan memudahkan bagi manusia dalam kegunaan harian terutama pembungkusan. Ia mudah dibentuk, tidak berkarat, tidak mudah pecah, ringan dan tidak mudah mereput. Plastik sintetik pertama adalah dikenali sebagai bakelite, direka di New York pada tahun 1907 oleh Leo Baekeland. Semenjak daripada itu kepesatan rekaan berasaskan plastik dan penggunaannya dipelbagaikan dan kini ia digunakan hampir di seluruh dunia.

Acaman plastik telah diketahui sejak awal lagi iaitu ia merupakan bahan yang tidak mudah terurai secara semulajadi. Namun kepesatan dunia rekaan berasas bahan plastik semakin meluas dan lebih banyak plastik dihasilkan. Antara plastik-plastik yang biasa digunakan termasuklah dari jenis; polyester (PES), polyethylene terephthalate (PET), polyethelene (PE), high-density polyethylene (HDPE), polyvinyl choliride (PVC), polyvinylidene chloride (PVDC), low-density polyethylene (LDPE), polypropylene (PP), polystyene (PS), high impact polystyrene (HIPS), polyamides (PA), Acrylonitrile butadiene styrene (ABS), polycarbonate (PC), polyurethanes (PU) dan banyak lagi jenis-jenis plastik yang direka untuk memenuhi keperluan tertentu.

Lokasi-lokasi utama kumpulan plastik.

Bagi sepanjang tempoh ianya mula digunakan, plastik yang dibuang dihanyutkan ke sungai dan seterusnya ke laut. Walaupun hari ini langkah kitar-semula giat dijalankan, longgokan plastik yang telah terkumpul di lautan adalah amat memeranjatkan. Longgokan plastik ini terus bertambah setiap hari dan terapung mengikut arus lautan dan membentuk longgokan besar di beberapa lokasi utama di lautan utama dunia. Apa yang membimbangkan longgokan ini bukan sahaja mencemarkan malah ia menjadi punca pada kematian hidupan liar.

Plastik mendatangkan masalah bukan sahaja apabila ditelan oleh hidupan-hidupan ini, Ia menyebabkan kematian kepada haiwan dalam pelbagai cara. Plastik adakalanya menjerut haiwan-haiwan ini dan menyebabkan kecederaan yang serius. Adakalanya menyukarkan pergerakan dan menyebabkan haiwan tidak dapat bergerak dan mati kelemasan. Bagi haiwan yang menyangkakannya obor-obor pula akan memakan plastik dan menyebabkan plastik tersebut tertinggal di dalam badan mereka sehingga menyebabkan haiwan tersebut mati.

Walaupun usaha sering dilakukan untuk menyelamatkan haiwan-haiwan ini, namun sekiranya plastik terus dibuang dan longgokan besar plastik-plastik di  laut tidak dibersihkan, usaha ini akan tetap menjadi sia-sia. Adakah kita manusia akan hanya berpeluk tubuh atas perbuatan kita ini? Apakah kita menyangka bahawa manusia tidak memerlukan alam (sekiranya berlaku kepupusan besar-besaran?) Ini kerana di kawasan longgokan sampah gergasi ini, didapati tiada plankton yang menjadi makanan hidupan laut – sedangkan setiap hari ia terus membunuh haiwan-haiwan lain.

Burung yang mati akibat memakan plastik.

Plastik yang menjerut anjing laut.

Kecacatan yang diakibatkan plastik.

Usaha Pembersihan Plastik di Laut

Usaha pembersihan plastik dilautan sebelum ini dianggap mustahil disebabkan banyak faktor. Malah semua pihak mengambil jalan menunggu tindakan orang lain. Syarikat-syarikat pengeluar plastik sendiri tidak memandang serius perkara ini. Mungkin oleh kerana ia tidak mendatangkan keuntungan atau kita sendiri, masyarakat dunia yang terus tanpa henti membuang plastik merata-rata.

Keadaan semakin berubah apabila seorang remaja berusia 19 tahun yang ingin melihat longgokan plastik-plastik ini dapat dibersihkan. Remaja tersebut adalah Boyan Slat (lahir pada 27 Julai, 1994) dari Belanda yang juga merupakan seorang pelajar kejuruteraan earo-angkasa. Cita-cita beliau ini diteruskan walaupun mengalami pelbagai tentangan, masalah dan berseorangan. Sehinggalah beliau berjaya sedikit-demi sedikit dalam membentuk satu organisasi yang akhirnya dikenali sebagai yayasan – The Ocean Cleanup. Dimana beliau dibantu oleh beberapa lagi pakar daripada Delf University of Technology bagi memastikan usaha beliau dapat dilakukan dengan jayanya.

Daripada itu banyak kajian dilakukan, bagi mengelakkan usaha ini akan mendatangkan masalah yang lain. Keseluruhan usaha ini perlu dilakukan dengan teliti ini kerana masalah loggokan plastik sudah merupakan satu masalah yang besar, jadi menambahkan masalah lain bukanlah satu langkah yang bijak. Ujian demi ujian dilakukan dan nasihat daripada pakar-pakar lain turut diambil kiara bagi memastikan impak daripada program ini tidak menjejaskan alam dan mematuhi undang-undang marin.

Usaha ini telah berjalan beberapa tahun lamanya dan mendapat sokongan daripada orang ramai dengan sumbangan kira-kira $2M untuk pemasangan modul pengumpulan plastik yang pertama dari lautan Atlantik. Usaha beliau ini telah mendapat penghargaan dalam kategori ‘Champion of the Earth’ daripada United Nation Environment Programme pada tahun 2014.

Penghargaan bukanlah satu sebab mengapa usaha ini dijalankan, namun sebagai sebahagian daripada penduduk dunia yang bertanggungjawab kita harus sama-sama mendukung cita-cita ini iaitu untuk memastikan alam sekitar sentiasa bersih dan selamat untuk semua makhluk. Mungkin usaha kecil anda dengan tidak membuang plastik merata-rata adalah salah satu sumbangan yang juga membantu. Pendek kata kita manusia pemimpin dunia – lakukan tanggungjawab masing-masing mengikut kemampuan. Terima kasih.