Fakta Menarik Mengenai Bulan

Hanya sebahagian bulan sahaja yang boleh dilihat daripada permukaan bumi.

Bulan merupakan objek paling dekat berada dengan bumi. Selain merupakan satelit semulajadi kepada bumi ia juga mempunyai kaitan yang rapat dan mempunyai pengaruh yang kuat kepada kehidupan di bumi. Pengetahuan umum terhadap bulan semakin berkurangan berikutan penggunaan sistem calendar yang berpandukan kepada matahari. Jadi apa kata kita lihat beberapa fakta menarik mengenai bulan.

Ringkasan Profil Bulan:

- Ukur lilit bagi garis tengah bulan: 10,917 km

- Diameter bulan: 3,475 km

- Berat: 73,476,730,924,573,500 juta kilogram (0.0123 x Bumi)

- Jarak purata dari bumi: 384,000 km

- Jangkamasa Orbit: 27.3 hari bumi

- Suhu Permukaan: -233 ~ 123 °C

Keadaan fasa bulan yang menentukan tarikh dalam kalendar Bulan.

1) Bulan mempunyai diameter 27% dan ketumpatan sebanyak 60% daripada bumi. Berbanding dengan bulan-bulan pada planet-planet yang lain di dalam sistem solar bulan merupakan yang kedua tumpat selepas Io – iaitu satelit bagi planet Mustari.

2) Kajian mengenai bulan telah dilakukan sejak beribu tahun dahulu. Antara yang diketahui manusia sejak abad ke-5 BC, iaitu para pengkaji Babylon telah berjaya memahami ‘Saros cycle’ untuk mengetahui kejadian gerhana bulan yang mengambil masa kira-kira 18 tahun. Begitu juga dalam memahami garis orbit bulan yang memanjang (bukannya bulat). Ini menjadikan kebanyakan masyarakat dunia mempunyai kalendar mereka yang berdasarkan peredaran bulan (Cina, Maya, Mesir, Greek, Babylon dan lain-lain).

3) Bulan menghadap ke bumi pada permukaan yang sama. Ini menjadikan sebahagian lagi kawasan bulan tidak boleh dilihat dari permukaan bumi. Keadaan yang sama juga berlaku bagi planet-planet lain yang mempunyai bulan masing-masing.

4) Walaupun bulan kelihatan tetap berada pada orbitnya, ia adalah semakin menjauh daripada bumi pada kadar 4 cm setahun. Kedaan ini disebabkan oleh conservation momentum pada orbit bumi. Ia akan memakan masa yang lama sehingga bulan berada cukup jauh dari bumi dan kelihatan berada pada satu tempat yang sama (kira-kira 50 billion  tahun).

5) Saiz bulan kelihatan seakan-akan sama dengan matahari walaupun saiz sebenar matahari adalah 400 kali ganda berbanding saiz bula dan dalam masa yang sama berada pada jarak 400 kali ganda juga berbanding bulan. Bulan dikatakan berada lebih hampir dengan bumi billion tahun dahulu (dan ia masih lagi dalam proses menjauhi bumi) dan pada masa itu ia kelihatan lebih besar berbanding hari ini.

Kedudukan bulan dan keadaan pasang surut air laut.

6) Graviti bulan juga memainkan peranan dalam mempengaruhi pasang surut air laut di permukaan bumi. Dalam keadaan gravity bulan dan matahari berada dalam satu baris maka berlakulah pasang besar dan air surut. Malah bukan itu sahaja keadaan ini juga turut mempengaruhi kerak bumi. Anda sebenarnya ditarik beberapa meter bersama kerak bumi tanpa menyedarinya!

7) Bulan merupakan yang kelima terbesar bagi satelit-satelit semulajadi dalam sistem solar. Bulan terbesar adalah bulan bagi planet Mustari iaitu Ganymede (5,262 km), diikuti oleh bulan bagu planet Zuhal iaitu Titan, bulan Mustari Callisto, juga Io dan barulah bulan bagi kita dengan diameter 3,475 km.

Di dalam artikel yang berasingan saya akan berkongsi dengan anda bagaimana membaca kedudukan bulan. Di sebahagian negara, pengetahun mengenai peredaran bulan termasuk di dalam silibus pembelajaran di peringkat sekolah rendah dengan kaedah pemerhatian (observation) dan catatan berjadual. Amat memeranjatkan kerana masyarakat kita semakin melupakan kepentingan waktu peredaran bulan dalam kehidupan mereka.